Strefa techniczna

Rozdzielnica elektryczna Ex jest rodzajem rozdzielnicy zaprojektowanej specjalnie do wykorzystania w strefach zagrożonych wybuchem. Mowa tutaj m.in. gazownictwie czy przemyśle petrochemicznym. Stosowana jest w obszarach, w których obecne mogą być łatwopalne gazy i pyły. Samo oznaczenie “Ex” wywodzi się od angielskiego wyrażenia “explosion-proof”, które oznacza, że rozdzielnica jest w wykonaniu przeciwwybuchowym. Urządzenie elektryczne, w tym rozdzielnice, w których przewidziano rozwiązania konstrukcyjne wykluczające lub utrudniające możliwość zapłonu mieszanin wybuchowych na zewnątrz tych urządzeń, zarówno w czasie normalnej pracy, jak i w stanie zakłóceniowym, nazywa się urządzeniami elektrycznymi w wykonaniu przeciwwybuchowym (Ex).

Jak zbudowana jest rozdzielnia elektryczna Ex?

Rozdzielnica elektryczna w wykonaniu Ex składa się z kilku podstawowych elementów.

1. Obudowa - wykonana musi być z materiałów odpornych na korozję np. aluminium lub ze stali nierdzewnej i posiadać odpowiednie uszczelnienia niepozwalające na wnikanie do środka substancji wybuchowych. Obudowa rozdzielni Ex powinna posiadać klasę ochrony minimum IP65.
2. Elementy wewnętrzne - moduły zabezpieczeń np. bezpieczniki, a także wyłączniki różnicowoprądowe i nadprądowe.
3. Przewody i złącza - muszą być oczywiście dostosowane do pracy w strefach niebezpiecznych.
4. Panele sterujące - wyposażone w urządzenia służące do monitorowania i kontrolowania pracy całego systemu elektrycznego.

Rozdzielnica natynkowa czy wolnostojąca?

Rozdzielnice elektryczne podzielić można m.in. z uwagi na miejsce montażu.

1. Skrzynka elektryczna natynkowa - jak sama nazwa wskazuje, mocowana jest do ściany za pomocą kołków i śrub. Nie sprawia większych problemów w montażu niezależnie od rodzaju podłoża. Dlatego cieszy się dużą popularnością na rynku. Z drugiej strony taka rozdzielnia dość mocno odstaje od ściany, co prezentuje się mało estetycznie. W warunkach przemysłowych na szczęście estetyka schodzi na drugi plan. 
2. Rozdzielnica wolnostojąca - są to urządzenia wolnostojące, do których dostęp jest bezproblemowy i prosty. Można je montować w różnych miejscach, a w razie potrzeby rozbudowywać.

Rozdzielnica elektryczna Ex d czy Ex e – podstawowe systemy ochrony przeciwwybuchowej

W rozdzielnicach elektrycznych wykorzystywane są różne metody ochrony.

1. Ochrona przez zapobieganie Ex d - obudowa jest zaprojektowana w taki sposób, aby wytrzymać eksplozję wewnętrzną. Przy wybuchu ciśnienie wewnętrzne nie przedostaje się na zewnątrz i nie dochodzi do dużej eksplozji. Taka rozdzielnica budowlana sprawdza się dobrze w strefach wysokiego ryzyka.
2. Ochrona przez bezpieczeństwo Ex e - elementy elektryczne są zaprojektowane tak, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia iskry lub wysokiej temperatury. Dotyczy to głównie styków i urządzeń zasilających.
3. Ochrona przez zanurzenie Ex i - takie rozdzielnice elektryczne wykorzystują niskonapięciowe układy elektryczne. W razie zwarcia czy uszkodzenia nie wytwarzają one energii pozwalającej na zapłon mieszanki wybuchowej.
4. Ochrona przez ciśnienie Ex p - taka skrzynka rozdzielcza elektryczna utrzymuje atmosferę ochronną np. poprzez napełnianie obudowy gazem obojętnym pod ciśnieniem.  Do środka nie dostają się tym samym substancje łatwopalne.
5. Ochrona przez izolację Ex n - wykorzystywane komponenty są projektowane tak, że nie wytwarzają iskier w standardowych warunkach pracy.

Mobilna rozdzielnica elektryczna zewnętrzna - zastosowanie praktyczne

Ciekawym rozwiązaniem, o którym warto wspomnieć są mobilne rozdzielnice Ex. Wprawdzie nie są one wykorzystywane często, ale ich popularność na rynku stopniowo rośnie.

Jak sama nazwa wskazuje, mobilne skrzynki elektryczne, można łatwo przenosić z miejsca na miejsce, co przekłada się na ich uniwersalność i elastyczność w zastosowaniach. Najczęściej spotkać się z nimi można w przemyśle chemicznym i petrochemicznym. Dostarczają zasilanie w strefach produkcyjnych. Czasem wykorzystuje się je także w budownictwie, w tych miejscach w których jest ryzyko pojawienia się gazów łatwopalnych.  Tego typu rozdzielnica przydać się też może w przypadku awarii, gdy dochodzi do przerwy w dostawie energii.

Podsumowanie

Wybór odpowiedniej rozdzielnicy elektrycznej Ee zależy od kilku podstawowych czynników. Przede wszystkim należy określić klasę strefy zagrożenia, w której będzie zainstalowana rozdzielnica, co wpływa na typ obudowy (natynkowa lub podtynkowa). Ważne jest, aby wszystkie komponenty elektryczne były dostosowane do pracy w strefach Ee oraz zgodne z normami ATEX i IECEx. Należy również dostosować rozdzielnicę do wymagań dotyczących mocy i ilości obwodów. Ostatecznie warto wybrać renomowanego producenta, który oferuje kompleksowe wsparcie techniczne i serwis posprzedażowy.

Rozdzielnice elektryczne Ex odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa w zakładach przemysłowych, gdzie występuje ryzyko wybuchu. Odpowiednia budowa oraz skuteczne metody zabezpieczeń są niezbędne do ochrony pracowników oraz sprzętu. Zastosowanie odpowiednich standardów i technologii przeciwwybuchowej pozwala na bezpieczną i efektywną pracę w bardzo trudnych warunkach.