Nie wszystkie obszary zagrożone wybuchem są tak samo niebezpieczne, dlatego stosowane w nich urządzenia podlegają różnym wymaganiom.
Obszary niebezpieczne dzieli się na strefy, aby ułatwić dobór odpowiednich przyrządów elektrycznych, jak również projektowanie odpowiednich instalacji elektrycznych. Klasyfikacja stref odzwierciedla prawdopodobieństwo wystąpienia atmosfery wybuchowej.
Rys. 1. Rodzaje stref zagrożenia wybuchem.
Urządzenia wykorzystywane w zdefiniowanej strefie niebezpiecznej muszą spełniać wymagania przypisanej jej kategorii urządzeń lub poziomu zabezpieczenia urządzeń.
Informacje o klasyfikacji stref oraz jej warunki znaleźć można w normie IEC 60079-10-1 dla obszarów zagrożonych wybuchem gazów lub w normie IEC 60079-10-2 dla obszarów, na których obecne są palne pyły. Wytyczne dla klasyfikacji obszarów wraz z przykładami znaleźć można również w kodeksach branżowych oraz normach krajowych (Załącznik K do normy IEC 60079-10-1).
Rys. 2. Przykład rozmieszczenia stref zagrożonych wybuchem na instalacji.
Strefa 0 – przestrzeń, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary lub mgły z powietrzem występuje stale lub przez długie okresy lub często (strefa ta pojawia się wewnątrz pojemników, rurociągów, zbiorników, separatorów olejowo-wodnych otwartych do atmosfery).
Strefa 1 – przestrzeń, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary lub mgły z powietrzem może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania (może obejmować m.in. bezpośrednie otoczenie strefy 0; miejsc zasilania surowcem, napełniania i opróżniania; wrażliwych na uszkodzenie urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów wykonanych ze szkła, ceramiki i podobnych materiałów; uszczelnień pomp i zaworów).
Strefa 2 – przestrzeń, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary lub mgły z powietrzem nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa krótko (może obejmować m.in. miejsca otaczające strefę 0 lub 1; przy pompach paliw płynnych, wokół płaszczy cystern samochodowych i kolejowych, króćców zbiorników gazu płynnego, połączeń kołnierzowych armatury i rurociągów).
Strefa 20 – miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu występuje stale lub przez długie okresy lub często (strefa ta pojawia się wewnątrz pojemników, rurociągów, zbiorników, silosów, bunkrów, cyklonów, młynów i filtrów).
Strefa 21 – miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania ( w bezpośrednim otoczeniu punktów nasypywania, wysypywania pyłu i gdzie występują warstwy pyłu zdolne do tworzenia mieszanin pyłu z powietrzem w zakresie stężeń wybuchowych).
Strefa 22 – miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa krótko (może obejmować miejsca w bezpośrednim otoczeniu urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów zawierających pył, np. pomieszczenia z młynami, w których osiada pył wydostający się z młynów).